آثار تغییر سهم کشورهای صنعتی در تجارت خارجی ایران بر رشد اقتصادی کشور

تجارت خارجی و ارتباط آن با رشد اقتصادی، یکی از موضوعات بسیار بحث¬انگیز به ویژه در انتخاب استراتژی¬های توسعه در کشورهای در حال توسعه است و هنوز بین اقتصاددانان برای این موضوع، که چگونه سیاست¬های تجاری و نرخ رشد اقتصادی می¬توانند ارتباط داشته باشند توافق وجود ندارد. در نظریه¬های جدید و الگوهای رشد درون¬زا، نشان داده شده که تجارت بین¬الملل (باز بودن اقتصاد) نرخ رشد اقتصادی را از طریق دسترسی به بازارهای خارجی، تکنولوژی و منابع تحت تأثیر قرار می¬دهد. در طی سال¬های دهه 1380 تجارت خارجی ایران، با تشدید تحریم¬های بین¬الملل، به سوی تمرکز هر چه بیشتر همکاری با کشورهای آسیایی در حال توسعه تمرکز یافت. تمرکز تجارت خارجی ایران با چند کشور در حال توسعه از یک سو، اقتصاد کشور را در مقابل تصمیمات کشورهای اصلی طرف تجارت آسیب¬پذیر می¬کند، از سویی دیگر دسترسی ایران به ماشین¬آلات و تجهیزات مدرن پیشرفته را دشوار می¬کند. در این نوشتار، محور بحث، تجزیه و تحلیل اثر تغییر سهم کشورهای صنعتی در تجارت خارجی ایران بر رشد اقتصادی کشور است و این¬که آیا افزایش (کاهش) تعاملات ما با کشورهای صنعتی و توسعه یافته در سطح بین¬الملل، بر رشد اقتصادی ما اثر معناداری دارد؟ برای این منظور، سهم شش کشور صنعتی که ایران بیشترین تعاملات را با آن¬ها داشته است محاسبه شد و اثر تغییر این سهم طی محدوده زمانی 1391-1371 بر رشد اقتصادی ایران مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج آزمون هم انباشتگی انگل- گرنجر بر روی مدل، فرضیه پژوهش را تایید می¬کند. بنابراین افزایش (کاهش) سهم کشورهای صنعتی در تجارت خارجی، بر رشد اقتصادی کشور اثر مثبت (منفی) معناداری دارد.